انواع موریانه ها
موریانه ها حشراتی اجتماعی هستند و عمدتاً در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری پراکنده هستند. موریانه ها از لحاظ پاره ای خصوصیات ظاهری و رفتاری شباهت بسیاری به مورچه ها دارند. اما این حشرات از نظر شکل شناسی و زیست شناسی با مورچه ها اختلافات قابل توجهی دارند.
معمولاً موریانه ها به ساختمان ها و تاسیسات شهری و روستایی خسارت های سنگینی وارد می کنند. این خسارت ها عمدتاً از طریق تغذیه از چوب و الیاف سلولزی به کار برده شده در ساختمان (مانند الوارها، کمدها، درب ها، دکوراسیون چوبی، کاغذ دیواری و کاهگل)، لباس، کتاب و هر گونه لوازم و وسایلی که در آنها مواد سلولزی وجود داشته باشد، صورت می گیرد.
موریانه هایی را که به ساختمان ها و تأسیسات شهری و روستایی خسارت وارد می آوردند می توان در گروه های زیر طبقه بندی کرد:
۱ – موریانه های زیرزمینی
موریانه های زیرزمینی معمولاً دالان هایی در زیر زمین و گاهی روی زمین ایجاد می کنند، این دالان ها معمولاً روی قسمت های سخت و غیر قابل نفوذ ساخته می شوند. جنس پوشش دالان ها عمدتاً از خاک، ذرات ریز چوب و فضولات موریانه ها است که به وسیله بزاق دهان به صورت ورقه ای نسبتاً مقاوم در می آید. این دالان ها در سطح زمین مقطع نیم دایره دارند ولی گاهی به صورت لوله های استوانه ای منشعب نیز مشاهده می شوند.
۲ – موریانه های تپه ساز
جمعیت کلنی موریانه های تپه ساز زیاد و قدرت باروری آنها نیز بالا می باشد. بیشتر این نوع موریانه ها در آفریقا انتشار دارند و در ایران تنها یک گونه از این نوع مشاهده شده است.
۳ – موریانه های چوب خشک
این نوع موریانه ها پس از پرواز گروهی از طریق سوراخ های موجود در روی چوب ها، که در اثر صدمات مکانیکی یا حشرات ایجاد می گردد، وارد چوب می شوند و کلنی خود را تأسیس می کنند. جمعیت موریانه های چوب خشک در داخل هر کلنی معمولا کمتر از صد عدد می باشد، بنابراین عمل تغذیه و ایجاد خسارت به آهستگی و کندی انجام می شود.
۴ – موریانه های دروگر
موریانه های دروگر در مراتع زندگی می کنند. افراد کارگر ذرات گیاهی خشک شده را جمع آوری کرده و به لانه می برند و این مواد را ذخیره و در زمستان مصرف می کنند. خسارت موریانه های دروگر به ساختمان ها بسیار شدید است.
۵ – موریانه های چوب مرطوب
این گروه از موریانه ها کلنی خود را در چوب های مرطوب تأسیس می کنند.
در ایران بیشتر خسارت به ساختمان ها و تأسیسات شهری و روستایی توسط موریانه های گروه ۱ (موریانه های زیرزمینی) و گروه ۴ (موریانه های دروگر) وارد می شود.
موریانه های زیرزمینی موریانه های دروگر